Έχει αναρωτηθεί ποτέ κανείς πώς θα ήταν η ζωή μας, χωρίς την ύπαρξη του λόγου, γραπτού και προφορικού; Πώς θα ήταν, άραγε, εφικτή η διάδοση της πληροφορίας, η επικοινωνία, η έκφραση των ενδόμυχών μας σκέψεων και συναισθημάτων;
Πώς θα καταγράφονταν επ’ ακριβώς οι διάφοροι μύθοι και οι ποικίλες παραδόσεις, οι τοπικοί θρύλοι, στοιχεία, που συγκροτούν την εθνική μας ταυτότητα, αλλά και τα γεγονότα, που άλλαξαν τελείως την πορεία και την ροή της ιστορίας;
Πώς θα αναπτύσσονταν οι τέχνες, αλλά και ο πολιτισμός γενικότερα; Αναλογιζόμενος κανείς όλα αυτά, συνειδητοποιεί πως ο λόγος, προσχεδιασμένος ή απροσχεδίαστος, αποτελεί στοιχείο υψίστης σημασίας για την καθημερινή μας ζωή. Τα πάντα είναι λόγος, που μπορεί να εκφράζει από απλές ανάγκες μέχρι βαθύτερα νοήματα και πνευματικά δημιουργήματα. Συνεπώς, θα έπρεπε να εκτιμήσουμε, ο καθένας ξεχωριστά, λίγο περισσότερο την σπουδαιότητά του και να μην τον κακοποιούμε με τόση ευκολία.
Ξεκινώντας από τον προφορικό λόγο, θα μπορούσε κανείς να πει πως αποτελεί το στοιχειώδες μέσο επικοινωνίας των ανθρωπίνων όντων.
Είναι, άλλωστε, το πρώτο πράγμα που μαθαίνεται, μόλις μία καινούρια ζωή έρθει ανάμεσά μας. Οι γονείς ανυπομονούν να ακούσουν το μωράκι τους να λέει με αθώο ύφος και ναζιάρικο βλέμμα «μαμά» και «μπαμπά». Ο προφορικός λόγος επιτρέπει την άμεση διάδραση των ανθρώπων μεταξύ τους. Μέσα απ’ αυτόν αναπτύχθηκε η τέχνη του «λέγειν», που προϋποθέτει ικανότητες, όπως αυτή της πειθούς, έτσι ώστε να υποστηρίζει ο καθείς αποτελεσματικά τις θέσεις του, με την λογική χρήση επιχειρημάτων.
Έχει κάτι το ιδιαίτερο, κάτι το μαγικό, σύμφωνα με τον Σωκράτη. Σε συνδυασμό με τα διάφορα εξωγλωσσικά στοιχεία, όπως η γλώσσα του σώματος, συμπληρώνεται το παζλ της επικοινωνίας και ανοίγεται ο δρόμος προς την συνετή έκφραση ιδεών, απόψεων, επιχειρημάτων.
Φυσικά, δεν πρέπει να παραβλέπει κανείς τη απαράμιλλη αξία του γραπτού λόγου, αφού αποτελεί έμπνευση απίστευτη και απαιτεί σκέψη ανώτερου επιπέδου. Από την επινόηση του αλφαβήτου μέχρι τον εμπλουτισμό του λεξιλογίου κάθε γλώσσας με μαγευτικές και «πικάντικες» λέξεις, σπάνιες και ενδιαφέρουσες, ο γραπτός λόγος είναι έργο αξιέπαινο, αποτελεί κομψοτέχνημα, ακράδαντη απόδειξη του μεγαλείου του ανθρώπινου νου. Μέσα απ ’αυτόν εξελίχθηκαν οι πνευματικές τέχνες, λογοτεχνία, ποίηση, θέατρο. Μέσα απ’ αυτόν διδαχθήκαμε την σωστή οργάνωση των σκέψεών μας, την αυστηρότητα, την πειθαρχία, την αισθητική.
Αφήσαμε πίσω μας την προχειρότητα ενός καθημερινού διαλόγου και επικεντρωθήκαμε στην σύνθεση κειμένων με σαφέστερη δομή, αλλά και αρμονική σύνθεση των ιδεών μεταξύ τους, έτσι ώστε το τελικό δημιούργημα να έχει συνοχή και ενότητα. Ο κάθε συγγραφέας προσπάθησε, μέσω της εικονοπλασίας, να μεταδώσει στον αναγνώστη την ομορφιά ή την ασχήμια αυτού του τόπου.
Μέσα από τα σχήματα λόγου, διανθίστηκε η γλώσσα, αφού προστέθηκαν σε αμέτρητες λέξεις διαφορετικές έννοιες. Και, το πιο σημαντικό, καταστάθηκε εφικτή η καταγραφή γεγονότων, εμπορικών σχέσεων, οικονομικών συνθηκών, κοινωνικών αντιλήψεων από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Οι καταγραφές αυτές μας επιτρέπουν να γνωρίζουμε λεπτομέρειες, που αφορούν την ζωή στον ελλαδικό χώρο, αλλά και την Ευρώπη πριν από πενήντα, πεντακόσια ή και δύο χιλιάδες χρόνια. Δεν συνιστούν οι καταγραφές αυτές πλουσιότατες πηγές πληροφοριών; Δεν μας βοηθούν να αντιληφθούμε την κοσμοθεωρία και την κουλτούρα των λαών που κατοικούν την γη μας εδώ και τόσα χρόνια; Αυτό δεν είναι , άλλωστε, το θαύμα του γραπτού λόγου;
Εν κατακλείδι, ο λόγος συνιστά το υπέρτατο κομψοτέχνημα της ανθρώπινης λογικής. Είναι τόσο απαραίτητος, όσο το νερό και η τροφή. Είναι, ουσιαστικά, το δημιούργημα της εντονότατης επιθυμίας του ανθρώπου να εξωτερικεύσει τα αισθήματά του, να βγει από την αβεβαιότητα, να βυθιστεί στην θάλασσα του μυαλού του και να «ακονίσει» τα όνειρά του. Λόγος είναι τα πάντα. Είναι οι απόψεις, οι θεωρίες, τα αισθήματα, οι εικόνες. Χωρίς λόγο, το μόνο που διακρίνει κανείς είναι το απόλυτο σκοτάδι. Και, όπως είπε και ο Μένανδρος, «Ψυχής νοσούσης εστίν φάρμακον λόγος»!!!
Νικολάου Όλγα Ηλιάνα, μαθήτρια Α΄2 Λυκείου του Μουσικού Σχολείου Τρικάλων
Πηγή
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου